niedziela, 22 lutego 2009

sceny nowoczesnego spoleczenstwa - cz. II: anglia

londynska kawiarnia pod koniec XVII w.

w polowie XVII wieku monopol karczm i gospod w anglii ulegl znacznemu zachwianiu. w duzej mierze przyczynil sie do tego pewien turecki imigrant o nazwisku jacob, ktory w roku 1650 otworzyl w oxfordzie slynny angel coffee house, bedacy wowczas pierwsza kawiarnia na wyspie. pol wieku pozniej w samym tylko londynie istnialo juz 3000 kawiarni, a w 1720 liczba ich ulegla potrojeniu.

przez okolo 100 lat anglia byla najwiekszym konsumentem kawy, zanim ulegla bezgranicznie herbacianej pasji. wielu uczonych chwalilo wowczas dobroczynna zasluge kawiarni, ktore kuszac licznych bywalcow swymi dobrodziejstwami, przyczynily sie do oproznienia tawern, pubow i gin palaces. alkoholowe lobby protestowalo jak umialo i bronilo sie zajadle wscieklymi pamfletami przeciwko wyrafinowanej, kawowej konkurencji.

pierwszym zachodnim monarcha, jakiemu dane bylo poczuc wladze kawowego imperium byl krol charles II (1630-1685). monarcha wielce rozgniewany malo pochlebnymi pogloskami, jakie krazyly w kawiarniach na temat rodziny krolewskiej, wydal w roku 1675 nakaz zamkniecia wszystkich coffee houses. jednakze w obliczu licznych gwaltownych prostestow jego wysokosc zmuszony byl juz po 11 dniach odwolac ow nakaz i otworzyc na powrot wszystkie kawiarnie.

z biegiem czasu coffee house stal sie kipiacym zyciem centrum angielskiego spoleczenstwa. przejal on rozne funkcje, bedac rownoczesnie redakcja gazety, gielda wiadomosci, klubem wszelkiej masci debat i dywagacji, czy tez najzwyklejsza poczta. to tutaj lekarze i szarlatani przyjmowali swych pacjentow, tutaj zawierano umowy i zatrudniano nowych pracownikow. wkrotce kawiarnie zyskaly miano penny universities, gdyz juz za twopence otrzymac mozna bylo filizanke cauffee, godzinami napawajac sie nia przy cieple kominka, czytajac wylozone gazety i debatujac az po blady swit. oczywiscie owczesne lokale nawet w polowie nie dorowynwaly komfortem wspolczesnym kawiarniom. dym z fajek wdzieral sie bywalcom w oczy i powodowal lzawienie.

z czasem kazda grupa spoleczna i zawodowa miala swoj ulubiony coffee house. w turk's head zbierali sie literaci na czele z samuelem johnsonem, kupcy natomiast najchetniej zawierali swe umowy w kawiarni garraway's, w wyniku czego kawiarnia ta do dzis uznawana jest za kolebke londynskiej gieldy papierow wartsciowych. takze najwiekszy na swiecie koncern ubezpieczeniowy lloyds mial se poczatki w londynskiej kawiarni na tower street, otworzonej przez edwarda lloyda w roku 1688. to tutaj zbierali sie maklerzy portowi, handlarze i kapitanowie.

jednakze juz w roku 1750 zlota era kawiarni dobiegala w angliii konca. przyczyna owego rozwoju wydarzen byla glownie sytuacja gospodarcza. anglicy zmuszeni byli zastapic kawe bardziej ekonomicznym trunkiem, czyli herbata, sprowadzana wowczas z chin. rowniez pozniejsze, herbaciane plantacje w indiach przyczynily sie w znacznej mierze do herbacianej popularnosci w anglii.

zrodlo: teufl, clauss: coffee; wyd. zabert sandmann.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz